Balhae

Balhae (698-926), czyli 발해, 渤海, i Бохай lub Пархэ było królestwem dwóch grup etnicznych: Koreańskiej i Mohe istniejące na północy Korei, oraz w Mandżurii po upadku Goguryeo. Po upadku Goguryeo Dae Jo-yeong, syn Dae Jung-Sang utworzył królestwo Jin, przemianowe potem na Balhae.

Koniec kraju nadszedł w 926 roku kiedy to został pokonany przez Kitanów, a tereny na północy zostały przejęte przez dynastię Liao, podczas gdy tereny południowe stały się częścią Goryeo.

Początki

Po upadku Goguryeo w 668 roku tereny Balhae zostały rozdzielone pomiędzy królestwo Silla, oraz dynastię Tang. Ci pierwsi zjednoczyli Korę na południe od rzeki Taedong, podczas gdy ci drudzy zaanektowali zachodnią Mandżurię.

W czasie powstania Kitanów przeciw dynastii Tang Dae Jung-sang będący w przeszłości urzędnikiem w Goguryeo został przywódcą ludności z tego obszaru i wszedł w sojusz z Geolsa Biu, przywódcą ludności Mohe, i razem poprowadzili do powstania przeciwko dynastii Tang. Po śmierci Dae Jung-sanga jego syn Dae Jo-Yeong, były generał w armii Goguryeo zastąpił swojego ojca.
Geolsa Biu zginął w czasie bitwy z armią dynastii Tang. Po tej stracie Dao Jo-Yeong przejął kontrolę nad armią i poprowadził ją do zwycięstwa w bitwie o Cheonmun-ryeong, co pozwoliło mu zapoczątkować królestwo Balhae.

Rozwój

Król Mu (panujący w latach 719-737) dokonał morskiego ataku na armię Tang w 732, jednocześnie zajmując tereny w okolicach Madushan, około 300 kilometrów na wschód od terenów obecnie zajmowanych przez Pekin. W 728 roku wysłał misję dyplomatyczną do Japonii co miało być zagrożeniem dla królestwa Silla. Relacje dyplomatyczne i handlowe z Japonią były utrzymywane aż do upadku królestwa Balhea.
Z czasem dynastia Tang uznała Mun, syna króla Mu za prawowitego następcę tronu i króla Balhae.

Król Mun (panujący w latach 737-793) poszerzył terytorium Balhae do terenów doliny Amur na północ, oraz do półwyspu Liaodong na zachodzie. To za jego panowania powstał szlak handlowy z królestwem Silla. Kilkakrotnie przenosił stolicę królestwa, a w końcu obrał za nią Sanggyeong w pobliżu jeziora Jingpo na południu obecnej prowincji Heilongjiang.
To również on odpowiada za stworzenie narodowej akademii wojskowej. Mieszkańcy królestwa Balhae nazywali go synem niebios i cesarzem.

Za czasów króla Seona (panował w latach 818-830) Balhea zajmowało tereny północnej Korei, północno wschodniej Mandżurii, oraz Primorsky Krai w Rosji.

Upadek

Za główną przyczynę upadku uznaje się konflikty etniczne pomiędzy rządzącą grupą Koreańską, a klasą niższa z Mohe.

Od zakończeniu panowania przez Króla Seona nie ma żadnych zapisków historycznych na temat Balhae. Niektórzy badacze przypuszczają że wybuch wulkanu na górze Baekdu mógł doprowadzić do katastrofy na skalę krajową co w konsekwencji przyczyniło się do upadku królestwa Kitan.

Kitani zamieszkiwali tereny obecnych prowincji Liaoning, oraz Mongolii wewnętrznej co pokrywało się z zachodnimi terenami Balhae. W 926 Kitani zdobyli kontrolę nad stolicą Balhae po dwudziestu pięciu dniach oblężenia. Następnie utworzyli marionetkowe królestwo Dongdan, które wkrótce zostało zaanektowane przez Liao. Większa część arystrokracji Balhae została wysłana do Liaoyang, a zachodnie tereny Balhae zostały niezależne.

Goryeosa (Koreańska książka historyczna opisująca ten okres) podaje że na czele dziesięciu tysięcy żołnierzy z Balhae stanął Generał i uciekli przed Kitanami w 925. Niektórzy potomkowie tych emigrantów przyjęli nazwisko Tae, a książe Dae Gwang-hyeon uzyskał nazwisko Wang, należne członkom rodziny królewskiej w Goryeo.
Balhae było ostatnim królestwem wywodzącym się z półwyspu koreańskiego które miało znaczne posiadłości w Mandżurii.

Wkrótce Kitani zostali pokonani przez Dżurdżenów, którzy utworzli dynastię Jin. Dżurdżeni głosili wspólne pochodzenie swoje i ludności Balhae od siedmiu plemion Wuji.

Skutki

Po upadku Balhae w 926 roku, królestwo zostało przemianowane na Dongdan, a na jego czele stanęli Kitani. Jednakże począwszy od 927 krajem zaczęły szargać powstania. Kilka z nich zamieniło się w próby odbudowania Balhae. Trzy z nich zakończyły się powodzeniem i utworzeniem królestw: póżniejsze Balhae, Jeong-an, Heung-yo, oraz Daewon, które jednak dość szybko upadały.

Rząd i kultura

Balhae tworzyły ludy wchodzące w skład dawnego królestwa Goguryeo. Ludność Mohe, która współtworzyła Balhae, została zniwelowana do klasy robotniczej, służącej arystokracji Goguryeo. To właśnie ludność Mohe tworzyła większość społeczeństwa, oraz większość klasy robotniczej. Pomimo tego zdarzało się że ludziom z tej mniejszości udawało się awansować w hierarchii na wyższe stanowiska.

Ponieważ wszystkie zapiski pochodzące z Balhae zostały utracone naszymi jedynymi źródłami są wykopaliska archeologiczne, oraz zapiski z Chin. Balhae czerpało z dynastii Tang. Miasta były podobne do miast w Goguryeo. Prawdopodobnie Balhae miało pięć stolic, było podzielone na piętnaście prowincji i sześćdziesiąt trzy odpowiedniki gmin.

Jak podają źródła Chińskie Balhae było rozkwitającym krajem na zachodzie. System zarządzania krajem był oparty na systemie Chińskim, jednak nie był jego kalką. Istniały trzy wydziały kancelarskie, oraz sześć ministerstw. Taenaesang, czyli stanowisko największego ministra dworu stało wyżej niż dwóch pozostał kanclerzy, a system pięciu stolic wywodził się z systemu administracyjnego Goguryeo.
Z Balhae wysyłano wielu studentów na pobieranie nauk na dworze Tang. W konsekwencji stolica kraju – Sanggyong była zorganizowana jak stolica Tang – Chang’an.

Wewnątrz pałacu w stolicy Balhae odkryto system ondol (tradycyjny system grzewczy). CO więcej, motywy buddyjskie można znaleźć na terenie całego Balhae i wszystkie wymieszane są ze sztuką Goguryeo. Pod koniec dwudziestego wieku odkryto starożytne grobowce na górze Longtou w Chinach.